Hista.pun.pl

Starożytna kultura grecka była na najbardziej zaawansowanym etapie rozwoju z pośród kultur antycznych, świadczą o tym dokonania sztuki greckiej. Sztuka grecka sięga swych źródeł aż do X wieku p.n.e. i intensywnie rozwijała się do około IV wieku p.n.e. Rozwój ten możemy podzielić na kilka etapów, okresów:
Archaiczny ( styl geometryczny)
Klasyczny ( helleński)
Hellenistyczny

Wpływy sztuki greckiej sięgały daleko poza granice okolic Aten, silne wpływy odnajdziemy w sąsiadujących krajach jak np. Macedonii i Tracji. Jako pierwszy z tych trzech okresów zapanował styl geometryczny, stosowany przez przedstawicieli plemion jońskich i doryckich. Nazwa wywodzi się od sposobu przyozdabiania naczyń w geometryczne wzory mianowicie trójkąty, zygzaki, gwiazdki itp. Z upływem czasu doskonalono techniki ozdabiania wskutek tego wzory były coraz bardziej skomplikowane. W oparciu kształty geometryczne przedstawiano także postacie ludzi i zwierząt. Wizytówka dokonań z tego okresu to wazy dipylońskie z VIII wieku p.n.e.. W rzeźbiarstwie dominują gliniane figurki ludzi i zwierząt, służyły one najczęściej jako wota na ołtarzu. W poezji tego kresu dominują epokowe dzieła Homera. W architekturze pierwsze znane budowle to domostwa ( megaronu) z przedsionkiem i portykiem na kolumnach, jako budulec służyło drzewo. Postęp w budownictwie Siwickich domów, przekładano później te doświadczenia w świątyniach z drewna i gliny o dwuspadowym dachu. Dach wysoki oparty na kolumnach, po obu stronach sklepiał się w dwa trójkątne przyczółki. W architekturze greckiej dominowały trzy główne style:
- styl dorycki świątynie stoją na trzystopniowym podwyższeniu, kolumny pozbawiane są baz a ich trzony są złożone z bębnów, natomiast kapitel dorycki skalda się z zaokrąglonej poduszki i płyty nad nią. Katedra w Syrakuzach na Sycylii, przykład stosowania wyżej wymienionego stylu w budowli sakralnej, również w Atenach na Akropolu odnajdziemy świadectwa porządku doryckiego. W Akropolu znajduje się Partenon ku czci bogini Ateny.

- styl joński ( spotykany głównie na wybrzeżu w Azji malej) różnica polega na tym ze kolumny właściwie są kanelowanie. Na kapitel złożone są dwa ślimacze, zwane wolutami. Erechtejon zbudowano w porządku jońskim w r. 421 była to świątynia wzniesiona na część Atenie i Posejdonowi.


- styl koryncki, najpóźniej stosowany, różnicą wobec poprzedniego stylu dotyczy tylko Kapitolu. Trzon opływają liście akantu, ponacinane brzegami. Natomiast z wnętrza nich wyrastają nici lub łodygi, zwinięte w małe woluty.

Style te każdorazowo dopracowane były w szczegółach, budowle świątyń greckich były wtapiane w krajobraz, nie górują nad nim, podkreślając harmonie i spokój.

W całej Grecji odnajdziemy ślady budowli poszczególnych stylów architektonicznych, np. na Olimpie odnajdziemy świątynie Zeusa zbudowana według wzorca doryckiego, w okolicach akropolu wzniesiono teatr Dionizosa, we węgorzy usytuowane w kształcie luku lawy dla kilkudziesięciu tysięcy widzów, którzy spoglądali na scenę gdzie znajdowała się także wydzielone miejsce na chor. Aktorzy w starożytnym teatrze, to mężczyźni grający w maskach, poruszający się na wysokich koturnach, specjalne sandały.

W Olimpii znajdowała się Świątynia Zeusa (porządek dorycki), jak również miejscowość Delfy, miejsce kultu Apolla, gdzie znajdowały się słynne wyrocznie. U stóp Akropolu powstał teatr Dionizosa, pierwowzór innych tego rodzaju budowli na otwartym powietrzu. Na stokach wzgórza w półkolu wycięto ławy dla trzydziestu tysięcy widzów. Przed niewielką sceną było miejsce

chóru. Aktorzy występowali w maskach, a na nogi wkładali sandały-koturny.


Rzeźbiarstwo to kolejna dziedzina, w której grecy także osiągnęli doskonałość. Początki sztuki rzeźbiarstwa sięgają VII wieku p.n.e. i jej rozwój kontynuowało przez kolejne 1000 lat. W okresie archaicznym artyści rzeźbili głównie w drewnie a swoje postacie ozdabiali w szaty. Dopiero później rozpoczęto wykuwać rzeźby w kamieniu i brązie, choć cechy anatomii ludzkiej były tylko zaznaczone. W kolejnym okresie zaczyna się naturalistyczne oddawanie rzeźbionej postaci często także w ruchu. Do najsłynniejszych przedstawicieli sztuki rzeźbiarstwa w starożytnej Grecji należeli Pliniusz, który stworzył Doryforosa- młodzieńca niosącego włócznię, Myron, autor Dyskobola i oczywiście Fidiasz, który zdobył sławę postaciami Ateny i Zeusa Olimpijskiego oraz Praksyteles autor posągu Hermesa z małym Dionizosem" i posągu "Apollo z jaszczurką". Właśnie w okresie stylu pięknego rzeźby były bardziej dekoracyjne a także lepiej plastycznie przedstawione. Skopas kolejny grecki rzeźbiarz, który przeobrażał prosta rzeźbę w cos pięknego dekoracyjnego w swych rzeźbach wyrażał swoje namiętności. W poczet jego dzieł zaliczamy głowy z Egei i Heraklesa. Natomiast w okresie hellenizmu dominuje idealizm widoczny najlepiej w dwóch dziełach z VI wieku p.n.e. mianowicie świątynia Diany i grobowiec Mauzolosa. Najbardziej rozpowszechnione rzeźby z tego okresu to: Nike z Samotraki i Byk Farnezyjski. To także okres gdzie powstaje siedem z najwspanialszych budowli na świecie uważane za cuda świata starożytnego, aczkolwiek nieliczne z nich przetrwały do dnia dzisiejszego. Kres świetności rzeźbiarstwa w Grecji przypada na początki IV wieku n.e.


Pomimo tego ze nie zachowały się do naszych czasów żadne zabytki malarstwa greckiego, możemy przypuszczać na podstawie odnalezionych źródeł historycznych, ze np. posługiwano się tylko czteroma kolorami. Farby komponowano w rozgrzanym wosku. Jedynym niepowtarzalnym zachowanym śladem sztuki malarstwa greckiego są malowidła ścienne odnalezione w pobliżu miasta Kazanluk w Bułgarii. W tych malowidłach odnajdziemy perspektywy osób, koni. W sztuce ceramiki wysoki poziom możemy już odnaleźć w czasach trwania epoki geometrycznej. Początkowo dominuje styl czerwono figurowy, który przedstawia na naczyniach smukłe, żywe w ruchu postaci bogów i ludzi. Od VI wieku p.n.e. postępuję rozwój ceramiki w Atenach o stylu czarno figurowym. Początkowo artyści szukali natchnienia w mitach i legendach, lecz z upływem czasu zaczęli przedstawiać sceny z życia codziennego. Dlatego zachowane ceramiczne naczynia tak wiele dały informacji na temat życia starożytnych greków. Choć niektórzy polemizują z nazywaniem ceramicznych malowideł z malarstwem, bowiem malarstwo uwieńczone na wazach często była tylko grafika czy dekoracja. Kres powstawania i rozwoju wyrobów ceramicznych w kulturze ateńskiej nadchodzi wraz z V wiekiem n.e.